Иҷлосияи якуми Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум таҳти раёсати Назарзода Бахтиёр Худоёр - раиси Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, раиси шаҳр дар толори Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Кӯлоб баргузор гардид.
Дар иҷлосия муовини раиси вилояти Хатлон Қурбонзода Амирхон, намояндагони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, муовини аввали раиси шаҳри Кӯлоб, муовинон, роҳбари дастгоҳ, мудирони шуъба ва бахшҳои дастгоҳи раис ва Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳр, роҳбарони ташкилоту муассисаҳо, вакилон ва намояндагони васоити ахбори омма иштирок намуданд.
Бо садо додани Суруди Миллӣ Иҷлосияи якуми Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум оғоз гардид. Раиси Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб Назарзода Бахтиёр Худоёр иҷлосияро ҳусни оғоз бахшиданд.
Масъалаҳои зерин дар иҷлосия мавриди баррасӣ қарор гирифтанд:
1. Ахбороти Комиссияи шаҳрии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб ва тасдиқ намудани ваколати вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум.
2. Дар бораи қабули Дастури кории Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум.
3. Дар бораи ташкил намудани комиссияҳои доимии Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум.
4. Дар бораи тасдиқ намудани ҳайати комиссияҳои доимии Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум.
5. Дар бораи тасдиқ намудани Низомномаи комиссияҳои доимии Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум.
6. Дар бораи пешбарии номзад ба аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон.
7. Дар бораи пешниҳоди намояндагони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб барои иштирок дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси вакилони халқи вилоят ва шаҳру ноҳияҳо оид ба интихоби узви Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
8. Дар бораи тасдиқи қарорҳои раиси шаҳри Кӯлоб.
Аз рӯи масъалаи якуми рӯзномаи иҷлосия «Ахбороти Комиссияи шаҳрии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳр ва тасдиқ намудани ваколати вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум» раиси Комиссияи шаҳрии интихобот оид ба интихоботи вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб Тағоев Бурихон шунида шуд.
Сипас дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи вазъи ҳуқуқии вакили Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия» вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб баъди тасдиқи ваколатҳояшон дар иҷлосияи Маҷлиси вакилони халқ савганд ёд намуданд.
Дар доираи масъалаи панҷуми рӯзномаи иҷлосия «Дар бораи пешбарии номзад ба аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон» Даминзода Арафамо Искандар - вакил аз ҳавзаи интихоботии №30 суханронӣ намуда, номзадии Назарзода Бахтиёр Худоёрро ба аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбарӣ намуданд.
Дар асоси Дастури Маҷлиси вакилони халқ барои гузаронидани овоздиҳии пинҳонӣ Комиссияи баҳисобгирии овозҳо оид ба пешбарии номзад ба аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъсис дода шуд.
Ташрифзода Мунаваршо - раиси Комиссияи баҳисобгирии овозҳо натиҷаи овоздиҳиро мувофиқи протоколҳои Комиссияи баҳисобгирии овозҳо оид ба пешбарии номзад ба аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба самъи вакилон расонд ва дар натиҷаи ба даст овардани овозҳо Назарзода Бахтиёр Худоёр ба аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбарӣ гардид.
Раиси Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб Назарзода Бахтиёр Худоёр вакилонро ба муносибати вакили Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб интихоб гардиданашон сидқан табрик намуда, дар кор ва фаъолияти пурмасъули вакилиашон, ки баҳри рушди соҳаҳои гуногуни иқтисодию иҷтимоии шаҳр ва ба баланд гардидани сатҳи некӯаҳволии мардум нигаронида шудааст, муваффақиятҳо таманно намуданд. Таъкид гардид, ки барои арҷ гузоштан ба арзишҳои миллӣ, таҳкими устувори суботи сиёсӣ дар ҷомеа, пайравӣ аз сиёсати хирадмандонаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон саҳми босазои худро гузоранд.
Вобаста ба ҳамаи маъалаҳои дар рӯзномаи Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, ҷойдошта бо овоздиҳии вакилони Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб қарорҳои якдилона қабул карда шуд.
Сипас муовини раиси вилояти Хатлон Қурбонзода Амирхон суханронӣ намуда вакилони тозаинтихобро ҷиҳати сазовор гардиданашон ба эътимоду боварии халқ муборакбод намуда, дар минбаъда фаъолияти кориашон бурдбориҳо таманно намуданд. Дар ин баробар ҷиҳати ислоҳи камбдиҳои нишондиҳандаҳои рушди шаҳри Кӯлоб ба масъулин дастуру супоришҳои мушаххас доданд.
Иҷлосияи якуми Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Кӯлоб, даъвати ҳафтум зери навои Суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар фазои сулҳу осоиштагии мамлакат ҳусни анҷом бахшида шуд.
Бахши бойгонӣ-матбуотии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Кӯлоб
dv id="«r5i1»" " " ">"
Дар чанд соли охир дар ҷаҳон бисёре аз низомҳои экологӣ(экосистемаҳо) зери хатар қарор гирифтаанд. Мувофиқи маълумот, дар сурати наандешидани тадбирҳои фаври то соли 2030 қариб 5 миллиард одам – тахминан 67 дарсади аҳолии сайёра ба мушкили танқиси аз оби тоза мувоҷеҳ мегардад. Чунин вазъ аз ҷомеаи ҷаҳони тақозо мекунад, ки дар масъалаи таъмини об ва безараргардонии он ва ифлосшави тадбирҳои ҷидди андешанд.
Дар бартарафсозии ин мушкили фарогири олам аз ҷониби Асосгузори сулҳу Ваҳдати милли– Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷкистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ташаббусҳои созандаи «Соли байналмилалии «Оби тоза, 2003», Даҳсолаи байналмилалии амалиёти «Об барои ҳаёт, 2005-2015», «Соли байналмилалии ҳамкори дар соҳаи об, 2013», «Об барои рушди устувор, 2018-2028» пеш гирифта шуданд, ки торафт аҳамияти бештар касб менамоянд.
Ин нуқта мусаллам аст, ки Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷаҳон ҳамчун роҳбари ташаббускор эътироф шудааст. Ӯ шахсиятест, ки дар айни дарки мушкилоти кишвари худ ва ёфтани роҳи ҳалли дуруст барои онҳо, ба ояндаи башарият низ таваҷҷуҳи махсус дорад. Зеро ҳамчун роҳбари оянданигар медонад, ки ҷаҳони имрӯза ҷаҳони ҳамгироист ва ҳеҷ кишваре дар алоҳидаги наметавонад рушди босубот ва амнияти пойдор дошта бошад. Бинобар ин, дар чандин маврид мушкилотеро, ки дар оянда мумкин аст домангири минтақаи Осиёи Маркази ва умуман ҷаҳони муосир гарданд, пешбини намуда, барояшон роҳи ҳалли муносиб ба миён мегузорад.
Шояд барои тасдиқи гуфтаҳои боло овардани сухане аз як мақоми СММ дар бораи Пешвои миллати мо ва ташаббусҳои ӯ кофи бошад. 20 сентябри соли 2010 дар Ню-Йорк дар Маҷлиси умумии сатҳи олии Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид бахшида ба масъалаҳои Ҳадафҳои Рушди Ҳазорсола, Муовини Дабири Кулли СММ Ша Тсу Кан изҳор дошт: «Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон чемпиони ҷаҳон дар ҳалли масоили глобалии вобаста ба об мебошад».
Ин баҳои як мақоми аршади ҷаҳонӣ, як мутахассиси соҳа ва гузашта аз он, баҳои холисонаи як фарди ғайритоҷик ва ғайритоҷикистонист. Воқеан, президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар сатҳи ҷаҳон бо ташаббусҳои оламгир ва созандааш мешиносанд ва тавассути ӯ номи Тоҷикистон ва миллати тоҷик низ шуҳратёр гардидааст. Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муаллифи 4 ташаббуси бузург дар соҳаи об аст, ки дар сатҳи ҷаҳон аз тарафи СММ амали шудаанд.
Ташаббуси нахустине, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ироа намуданд, ҳанӯз дар солҳои соҳибистиқлолӣ, яъне октябри соли 1999 дар Иҷлосияи 54-уми Маҷмаи Умумии СММ садо дод. Ташаббуси мазкур доир ба эълон намудани соли 2003 ҳамчун «Соли байналмилалии «Оби тоза» хеле саривақти буд, зеро ки дар ҳазорсолаи нав мушкилоти норасоии об бо дарназардошти тағйирёбии иқлим, яке аз мавзӯъҳои муҳими ҷомеаи ҷаҳонӣ арзёби мегардид. Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон набзи замонро дарк намуда, бо як ташаббуси наву созандаи муҳим ва арзишманд иқдом намуд, ки бо тарафдории 148 кишвари узви ин созмони бонуфузи ҷаҳон дар Иҷлосияи 55-уми Маҷмаи Умумии СММ бо қабул гаштани қатъномаи дахлдор (A/RES/55/196), аз 20 декабри соли 2000 оид ба эълон намудани соли 2003 ҳамчун «Соли байналмилалии «Оби тоза» пазируфта шавад.
Дар чаҳорчӯби марбут ба «Соли байналмилалии «Оби тоза» рӯзҳои 29 август – 1 сентябри соли 2003 дар шаҳри Душанбе Форуми байналмилали оид ба оби тоза баргузор гардид. Дар Форум қариб 500 нафар вакил аз 53 кишвари ҷаҳон ва тақрибан 100 созмони байналмилалиширкат намуданд. Зимнан, ҳар иштирокчии дуюми Форум аз минбари он суханроникард. Метавон гуфт, ки дар давоми се рӯзи кори Форум Душанбе ба як «пойтахти оби ҷаҳон» табдил ёфт.
Дар Форуми мазкур аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷкистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ғояи эълон кардани солҳои 2005-2015 ҳамчун Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои ҳаёт» пешниҳод гардид. Ин ташаббусро иштирокчиёни Форум дастгиринамуданд. 23 декабри соли 2003 Маҷмаи Умумии СММ дар асоси Эъломияи Душанбе Қатъномаи дахлдорро қабул карда, солҳои 2005-2015-ро ҳамчун Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои ҳаёт» эълон кард.
Ташаббуси дигари Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон роҷеъ ба ҳамкоридар соҳаи об низ аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳони дастгириёфта, 20 декабри соли 2010 Созмони Милали Муттаҳид тибқи қатъномае, ки дар ин асос қабул кард, соли 2013-ро Соли байналмилалии ҳамкориҳо дар соҳаи об эълон намуд. Президенти Тоҷикистон бағоят муҳим будани ин масъаларо на танҳо ҷиҳати дастёбиба ҳадафҳои Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои ҳаёт-2005-2015» ҳамчун омили пешбаранда таъкид намуд, балки онро барои расидан ба Ҳадафҳои Рушди Ҳазорсола низ омили ҳалкунанда шуморид. Тибқи ташабусси мазкур 20-21 августи соли 2013 Конфронси байналмилалии сатҳи баланди ҳамкоридар соҳаи об дар шаҳри Душанбе баргузор гардид. Барои иштирок дар кори он беш аз 900 нафар меҳмонони воломақом ва мутахассисону коршиносони маъруф аз зиёда аз 70 кишвари ҷаҳон ва созмонҳои сершумори минтақавию байналмилалиба Тоҷикистон ташриф оварданд.
21 декабри соли 2016 Маҷмаи умумии СММ қатъномаи A/RES/71/222-ро зери унвони Даҳсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор», (солҳои 2018-2028) бо ҳаммуаллифии 177 кишвари узви СММ қабул намуд. Татбиқи қатъномаи мазкур соли 2018 аз Рӯзи ҷаҳонии захираҳои об – 22 март оғоз ёфт ва 22 марти соли 2028 ба анҷом мерасад. Даҳсолаи нави байналмилалии амал «Об барои рушди устувор», (солҳои 2018 - 2028) ҳамчун идомаи мутассил ва мантиқии Даҳсолаи байналмилалии амалиёти «Об барои ҳаёт», (солҳои 2005-2015), ҷиҳати расидан ба Ҳадафҳои рушди устувор бевосита мусоидат хоҳад намуд.
Пиряхҳо яке аз сарчашмаҳои асосии об ба ҳисоб рафта, нақши онҳо дар таъмини аҳолии сайёра бо оби ошомидани зиёд аст. Аммо раванди тағйирёбии иқлим имрӯз барои ҳифзи пиряхҳо монеа гардида, боиси аз меъёр зиёд об гардидани онҳо шудааст. Аз ҷумла, дар натиҷаи тағйирёбии иқлим ва гармшавии бесобиқаи ҳаво аз шумораи зиёди пиряхҳои дар кӯҳсори Тоҷикистон мавҷуда то имрӯз беш аз 1 ҳазори он пурра аз байн рафтааст. Ин дар ҳолест, ки то шаст фоизи захираҳои оби Осиёи Марказиаз пиряхҳои Тоҷикистон сарчашма мегиранд.
3 марти соли 2021 Асосгузори сулҳу ваҳдати милли- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқоти якуми Панели сатҳи баланд оид ба масъалаҳои об ва иқлим, ки дар сиғаи видеоконференсия баргузор гардид, иштирок ва оид ба масъалаҳои об ва иқлим суханрони намуданд. Президенти мамлакат сабаби асосии тағйирёбии иқлимро дар обшавии босуръати пиряхҳо дар натиҷаи гармшавии глобали маънидод карданд. Таъкид гардид, ки мутаассифона, имрӯзҳо мо босуръат об шудани яхро дар Арктика, Антарктида ва Гренландия мушоҳида менамоем. Ҳамчунин, тағйироти ҷиддидар пиряхҳои воқеъ дар хушкиниз ба амал омада истодаанд.
Зимнан, тибқи иттилои коршиносон пиряхҳои Тоҷикистон босуръат об шуда истодаанд. То имрӯз аз 14 ҳазор пиряхи Тоҷикистон зиёда аз як ҳазораш комилан об шудааст. Тайи чанд даҳсолаи охир ҳаҷми умумии пиряхҳои кишвари мо, ки зиёда аз 60 фоизи захираҳои обии минтақаи Осиёи Марказиро ташкил медиҳанд, ба андозаи тақрибан сеяк баробар кам гардидааст. Мутобиқи ҳисоботи пешакӣ, то соли 2030 зиёдшавии истифодабарии об дар Осиёи Маркази15-20%-ро ташкил медиҳад. Агар боз камшавии ҷараёни дарёҳоро дар натиҷаи тағйирёбии иқлим ба ҳисоб гирем, вазъияти бавуҷудомада хатарбор мегардад. Ташаббусҳои Сарвари давлат, Асосгузори сулҳу ваҳдати милли– Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба ҷалб намудани таваҷҷуҳи ҷомеаи ҷаҳониба ҳаллу фасл ва дарёфти роҳу усулҳои рафъи мушкилоти вобаста ба об хеле муҳим ва саривақтианд.
Президенти мамлакат таъкид доштанд, ки обшавии пиряхҳои Арктика ва Антарктида боиси баландшавии сатҳи уқёнуси ҷаҳони гардидааст ва ин омил, дар навбати худ метавонад ба ҳаёт ва накӯаҳволии садҳо миллион сокинони Замин, хусусан дар кишварҳои хурди ҷазиранишин ва минтақаҳои наздисоҳилии онҳо, таҳдид ба бор орад.
Дар ин робита Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод карданд, ки соли 2025-ум Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо эълон гардида, санаи Рӯзи ҷаҳонии ҳифзи пиряхҳо муайян карда шавад.
14 декабри соли 2022 Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид зимни иҷлосияи 77-уми худ қатъномаи Тоҷикистонро таҳти унвони “2025 соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо”бо иттифоқи оро қабул кард. Боиси ифтихор аст, ки иқдоми навбатии Асосгузори сулҳу ваҳдати милли— Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ҳаммуалифии 153 кишварҳои узви СММ пазируфта шуд. Қатънома дар МУСММ қатъномаи бесобиқа ба ҳисоб рафта, ҳам Рӯзи байналмилали ва ҳам Соли байналмилалиро эълон менамояд.
Боиси тазаккур аст, ки дар асоси қатъномаи қабулгардида, пешниҳодҳои ироашудаи Президенти кишвар аз ҷониби кишварҳои узви СММ дастгири ёфтанд, аз ҷумла:
— Эълон гардидани 21 март ҳамчун Рӯзи байналмилалии ҳифзи пиряхҳо;
— Эълон шудани 2025 ҳамчун Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо;
— Дар назди СММ таъсис додани Фонди боэътимоди байналмилалибарои саҳмгузориба ҳифзи пиряхҳо;
— Дар соли 2025 доир намудани Конфронси байналмилали оид ба ҳифзи пиряхҳо дар ш.Душанбе.
Қатъномаи номбурда аз аҳаммияти пиряхҳо ҳамчун ҷузъи таркибии давраи гидрологигуфта, таъсири ҷиддии обшавии босуръати онҳоро ба иқлим, муҳити зист, саломатии инсон ва рушди устувор таъкид мекунад. Инчунин дар қатънома омадааст, ки таъсири гармшавии ҷаҳони боиси қоҳиши густурдаи креосфера шуда, дар натиҷа устувори дар минтақаҳои баландкӯҳҳо кам шудааст. Ин омил ба паст шудани маҳсулоти маҳаллии кишоварзӣ, афзоиш ёфтани норасоои об ва баланд шудани сатҳи миёнаи баҳр мусоидат карда истодааст.
Теъдоди зиёди ҳаммуалифони қатъномаи болозикр бори дигар аз он шаҳодат медиҳад, ки ҷомеаи ҷаҳони ба ташаббусҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва саҳми он барои ҳаллу фасли чолишҳои ҷаҳонӣ эътимоди комил дорад.
Сафаров Ҳакимшоҳ, ассистенти кафедраи ҳуқуқ ва муносибатҳои байналмилалии Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ
(Дар ҳошияи ташаббуси панҷуми Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон)
Ҷумҳурии Тоҷикистон манбаи оби тоза мебошад. Қариб ҳамаи обҳое, ки дар ҳудуди Тоҷикистон ташаккул меёбанд, барои нӯшидан ва истифода дар соҳаи кишоварзӣ мувофиқанд. Ҳамчунин, Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷиҳати захираи манбаъҳои об дар ҷаҳон яке аз ҷойҳои аввалро ишғол менамояд. Манбаи асосии об дар Тоҷикистон пиряхҳо ва барфу борон ба ҳисоб меравад.
Президента Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар аксар суханрониҳои худ ба ҳалли мушкилоти глобалии экологӣ, махсусан, тағйирёбии иқлим ва норасоии оби нӯшокӣ таваққуф мекунанд. Сарвари кишвар зимни яке аз суханрониҳояшон теъдоди пиряхҳои ҳудуди кишварро 14 000 ном бурданд ва чанд пешниҳоди дигари муҳим, ба монанди дастгирии ҳамаҷонибаи истифодаи васеи манбаъҳои энергияи таҷдидшаванда, ки заминаи мусоидро барои рушди иқтисоди «сабз» мегузорад, мусоидати ҳамаҷониба намудани кишварҳои мададрасон ва созмонҳои байналмилалию минтақавии молиявӣ ба татбиқи амалии стратегияву барномаҳои миллии мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлим, пурзӯр кардани мониторинги мунтазами манбаъҳои пайдошавии захираҳои об, бахусус пиряхҳо, таҳким бахшидан ба ҳамкории байналмилалӣ дар масъалаҳои ҳифзи манбаъҳои обӣ ва бо ин мақсад мавриди амал қарор гирифтани пешниҳоди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъсис додани Бунёди байналмилалии ҳифзи пиряхҳо, шомил намудани мушкилоти таъсири тағйирёбии иқлим ба ҳолати захираҳои обӣ ва роҳҳои пешгирии натиҷаҳои манфии он ба рӯзномаи чорабиниҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ ҳамчун масъалаи муҳими рӯз, расонидани кумакҳои молиявӣ ва техникии ҳамаҷонибаи кишварҳои мутараққӣ ва созмонҳои байналмилалӣ ҷиҳати мониторингу ҳифзи пиряхҳо ва дигар манбаъҳои захираҳои обӣ ба кишварҳои рӯ ба рушд ва камтараққӣ аз зумраи пешниҳодҳои ҷаҳонии Пешвои миллат маҳсуб мешаванд.
Зеро мушоҳидаҳои метеорологӣ, натиҷаи тадқиқот ва далелҳои илмӣ нишон медиҳанд, ки тағйирёбии иқлим воқеан ҳам, яке аз умдатарин мушкилоти ҷаҳонӣ боқӣ мемонад.
Яке аз чунин ҳодисаҳои табиӣ, ки олимонро ба ташвиш овардааст, обшавии яхпораи «Pine Island» дар Антарктида мебошад. Гурӯҳи олимон аз Донишгоҳи Лидс (Британия) натоиҷи пажуҳиши худро дар маҷаллаи «Geophysial Research Lettrs» интишор намуданд ва иттилоъ доданд, ки яхпораи аз ҳама азими Антарктида бо суръати баланд об шуда истодааст. Агар ба маълумоти солҳои қабл назар намоем, обшавии пиряхи фавқ соле 16 метр ба қайд гирифта шудааст, аммо мувофиқи ҳисобҳои муосир он то 90 метр ба об фурӯ рафтааст. Масоҳати пиряхи шинокунандаи «Pine Island» ба 175 км2 баробар буда, аз кайҳон мушоҳида мешавад. Чанде қабл олимон хулоса бароварданд, ки ин яхпораи азим пас аз 600 сол пурра об мешавад.
Мутаассифона, имрӯз мутахассисон бар он назаранд, ки агар раванди обшавии «Pine Island» чунин суръат дошта бошад, баъд аз 100 сол он пурра нест мешавад ва ин омили асосии таҳрикдиҳандаи обшавӣ гармшавии глобалии иқлим мегардад.
Ҳамчунин, коҳишёбии пиряхҳо дар ноҳияҳои қутби шимолӣ низ мушоҳида мешавад. Тибқи ҳисобҳои олимони яхшинос, давоми 40-50 соли наздик Уқёнуси Яхбастаи Шимолӣ аз рӯйпӯши яхин озод мешавад. На танҳо пиряхҳои ноҳияҳои қутбӣ, балки пиряхҳои манотиқи кӯҳсор, аз ҷумла, Ҳимолой бо суръати баланд об шуда истодаанд. Агар дар оянда чунин раванд идома ёбад, то соли 2060- ум 2/3 ҳиссаи пиряхҳои Ҳимолой об мешавад. Чунин тағйирёбиҳо дар экосистема ба флора ва фауна низ таъсири манфӣ мерасонад. Яъне, дар чунин ҳолат парандаҳо барвақт парвоз карда меоянд ва дер баргашта мераванд ва аз ин сабаб 30-40%-и растаниҳо, ки дар тӯли ҳазорсолаҳо ба вуҷуд омадааст, аз ҳисоби тағйирёбии иқлим нобуд мешаванд.
Дар минтақаи Осиёи Марказӣ, махсусан, ҳудуди Тоҷикистон, ки яке аз манотиқи ба тағйирёбии иқлим осебпазир мебошад, бинобар сабаби баланд шудани ҳарорат, кам шудани миқдори боришот ва дигар омилҳои метеорологӣ захираи пиряхҳо коҳиш ёфта истодааст. Марзи Тоҷикистон маркази бузурги пиряхҳои минтақа, танзимкунандаи оби дарёҳо ва манбаи захираи оби тоза мебошад. Дар давоми 30 соли охир аз 14 000 пиряхи ҳудуди кишвари мо, ки барои тамоми минтақа аҳамияти ҳаётӣ доранд, беш аз 1000 пирях ба нестӣ расидааст.
Фарзи мисол, бузургтарин пиряхи минтақа — Федченко, ки майдони калон ва системаи васеи қаторкӯҳҳоро ишғол менамояд, айни замон зери таъсири ҷиддии гармшавии иқлим қарор дорад. Зимни тадқиқот муайян карда шудааст, ки давоми солҳои 1976-1991 дар қисми поёнии пирях 15 м ва аз соли 1976 то соли 1980 дар давоми як сол 2,3 м фурӯ нишаста, баъдтар фурӯнишинӣ камтар гардидааст ва дар давоми як сол ба 0,5 м расидааст. Агар соли 1979 ғафсии пиряхи Федченко ба 40-50 м баробар буд, соли 1998 он ҳамагӣ 20-25 метрро ташкил додааст.
Дар баробари ин, тағйирёбии иқлим ба пиряхҳои нисбатан хурд таъсири ҷиддӣ дошта, ҳолати онҳоро боз ҳам харобтар намудааст. Фарзи мисол, мувофиқи пажуҳиши олимони тоҷик, майдони пиряхи №583, ки дар ҳавзаи дарёи Мурғоб воқеъ гардидааст, нисбат ба феҳристи соли 1976 0,17 км2 ва то соли 2018 0,28 км2 кам шудааст. Натиҷаи ченкуниҳо нишон медиҳад, ки дарозии пирях давоми солҳои 1976-2018 ба ҳисоби миёна 139м коҳиш ёфтааст. Дар минтақаи пирях давоми ин солҳо ҳарорати ҳаво 0,9°С баланд ва миқдори боришот 23,1 мм (28%) кам мешавад.
Аз ин далелҳо ва натиҷаҳои илмӣ дида мешавад, ки тағйирёбии иқлим ба пиряхҳои тамоми ноҳияҳои яхистони кураи арз, аз ҷумла, Тоҷикистон таъсири амиқ дорад. Дар ду даҳсолаи садаи XXI дар натиҷаи гармшавии глобалии иқлим обшавии пиряхҳо мушоҳида шуда, ҷиҳати пешгирӣ аз он дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳанӯз соли 2009 «Барномаи давлатии омӯзиш ва ҳифзи пиряхҳо дар Тоҷикистон барои солҳои 2010-2030» қабул гардид ва баҳри татбиқи амалии барномаи мазкур дар назди Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Маркази омӯзиши пиряхҳо таъсис ёфт. Барои амалан роҳандозӣ шудани як чунин Барнома Ҳукумати кишвар 25 миллиону 367 ҳазор сомонӣ ҷудо намуда, илова бар ин, лоиҳаи омӯзиши пиряхҳоро дастгирӣ кард, ки ҷиҳати татбиқ намудани он Бонки Осиёии Рушд дар ҳаҷми 10 миллион доллар маблағ ҷудо кардааст.
Тавре ҳамагон шоҳид ҳастем, 14 декабр Маҷмааи Умумии СММ зимни иҷлосияи 77-ум Қатъномаи «Соли 2025 — Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо»- ро, ки аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбарӣ шуда буд, бо иттифоқи оро қабул кард. Иқдоми навбатии Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо пуштибонии 154 кишвари узви СММ пазируфта шуд. Қабули чунин як қатъномаи муфид боиси ифтихору сарфарозии ҳамаи мо, олимони тоҷик ва инчунин, аҳли ҷомеа, маҳсуб мешавад. Зеро дар асоси ин қатънома пешниҳодҳои ироашудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби кишварҳои узви СММ дастгирӣ ёфтанд.
Дар қатъномаи мазкур аҳаммияти пиряхҳо ҳамчун ҷузъи таркибии даври гидрологӣ ва таъсири ҷиддии обшавии босуръати онҳо ба иқлим, муҳити зист, саломатии инсон ва рушди устувор ба сароҳат дарҷ гардидааст. Инчунин, дар ин санад таъкид шудааст, ки таъсири гармшавии глобалӣ боиси коҳиши густардаи креосфера гардида, дар натиҷа устуворӣ дар минтақаҳои баландкӯҳ кам шуда, миқдору мавсими маҷрои об ва захираҳои обро дар ҳавзаҳои дарёҳои барфу пиряхдор тағйир додааст. Ин омил ба паст шудани сифат ва миқдори маҳсулоти маҳаллии кишоварзӣ, афзоиш ёфтани норасоии об ва баланд шудани сатҳи миёнаи баҳрӣ таъсир расонида истодааст. Теъдоди зиёди ҳаммуаллифони қатъномаи мазкур бори дигар аз он шаҳодат медиҳад, ки ҷомеаи ҷаҳонӣ ба ташаббусҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва саҳми он барои ҳалли мушкилоти глобалӣ эътимод дорад.
Шоҳзоди ШАРИФМУРОД
Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Кӯлоб ҳамаи кормандони васоити ахбори оммаро ба муносибати Рӯзи матбуоти тоҷик табрику муборакбод мегӯяд.
Хушбахтона, бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки эҳёгари таъриху фарҳанги миллати тоҷик ҳастанд, ҳоло рӯзи матбуоти тоҷик дар саросари кишвар ҷашн гирифта мешавад.
Дар ҳақиқат санаи 11-марти соли 1912 дар Бухоро аввалин рӯзнома бо унвони “Бухорои Шариф” ба забони тоҷикӣ нашр шуд ва ин сана ҳамчун таърихи таваллуди матбуоти тоҷик ҳамасола дар кишвари азизамон ҳамчун Рӯзи матбуот ё худ рӯзи иди касбии рӯзноманигорон ҷашн гирифта мешавад. Ҳамзамон аз аввалин рӯзноманигорони тоҷик шахсиятҳои бонанги миллат ба мисли Мирзо Сироҷ ва Мирзо Муҳиддин, ки рӯзномаи “Бухорои Шариф”-ро омода ва нашр мекарданд ба некӣ ёд карда мешаванд.
Рӯзномаи “Бухорои Шариф” замоне рӯи чоп омад, ки он вақт авзои ҷомеаи ҷаҳонӣ дар як ҳолати ноустувор қарор дошт ва дар нақшаҳои кишварҳои абарқудрат ва қудратҳои минтақавӣ барои миллати тоҷик ҷое боқӣ намонда буд. Таърих нишон дод, ки минбаъд низ фарзандони сарсупурдаи миллати тоҷик бо чи қадар ҷоннисориву азхудгузариҳо ба он даст ёфтанд, ки кишвари азизамон Тоҷикистон дар ибтидо ҳамчун кишвари худмухтор ва баъдан ҳамчун як субъекти мустақил дар ҳайати Иттиҳоди Шуравӣ таъсис ёбад. Ин нуқтаи таърихиро ба он хотир ёдовар шудам, ки дар он замон низ нақши матбуот ва рӯзноманигорони ватандӯсти тоҷик ҳалкунанда ба ҳисоб мерафт. Ин равандро минбаъд афроди саршиноси миллат Садриддин Айнӣ, Абулқосим Лоҳутӣ ва дигарон идома дода, барои халқу Ватан хизматҳои шоёне анҷои доданд.
То замони соҳибистиқлолии Тоҷикистон шумораи рӯзномаву телевизион ва радиоҳо ангуштшумор буданд. Имрӯз танҳо дар шаҳри Кӯлоб 2 нашрияи мақомоти иҷроия, 4 нашрияву журналҳои муассисаҳои таълимӣ, 1 шабакаи теелвизионӣ, 1 радио, инчунин намояндагии беш аз 20 расонаи вилоятӣ, ҷумҳуриявӣ ва хориҷӣ кору фаъолият намуда истодаанд.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон. Ки дар рушди матбуоти миллӣ нақши беназир доранд, хеле хуб қайд кардаанд, ки: “Имрӯз матбуот ҳамқадами ҳаёт ва ҷузъи хеле муҳиму ҷудонопазири ҷомеаи озоду демократии мо буда, дар таъмини фазои иттилоотӣ ба шаҳрвандон дар интихоби дурусти мавқеъ ва дарёфти ҳақиқат имконияти васеъ муҳайё месозад”.
Солҳои охир бо ба тасвиб расонидани як идда амру фармонҳо, аз ҷумла Амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи нишастҳои матбуотӣ”, Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи вокуниши шахсони мансабдор ба маводҳои танқидиву таҳлилӣ” аз ҷониби Пешвои муаззами миллатро метавон арҷгузорӣ ба кори рӯзноманигорон унвон кард. Ҳамчунин бо дастгириҳои бевоситаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар кишвар барои рӯзноманигорон ҷоизаи “Абулқосим Лоҳутӣ” ташкил карда шудааст. Дар пайравӣ аз ин сиёсати фарҳангпарваронаи Пешвои муаззами миллат 3 сол боз озмуни соҳавӣ байни рӯзноманигорон таҳти унвони "Беҳтарин муарификунандаи дастовардҳои шаҳри Кӯлоб" таъсис дода шудааст. Дар озмуни мазкур аз рӯи 4 номинатсия иштироки ҳамаи рӯзноманигорон новобаста аз оне, ки дар кадом ниҳоди хабарӣ кору фаъолият мекунанд, пешбинӣ карда шудааст.
Дар ин рӯзи фараҳбахш мехостам арз намоям, ки нақши қаламкашони шаҳри Кӯлоб дар рушди васоити ахбори оммаи тоҷик басо калон аст. Рӯзноманигорони мо бо навиштаҳо ва гузоришу барномаҳои худ миллати тоҷикро ҳамчун миллати сарбаланд ва соҳибтамаддун ба оламиён муаррифӣ мекунанд.
Бо ин ниятҳои нек бори дигар ҳамаи кормандони васоити ахбори оммаро ба Рӯзи матбуоти тоҷик табрику муборакбод гуфта, дар зиндагӣ ва кору фаъолияташон комёбиву саодатмандӣ таманно мекунам.
Рӯзи матбуоти тоҷик муборак!
Подкатегории
Шабакаҳои иҷтимоӣ
30-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
