Ҷумҳурии Тоҷикистон бо шарофати Истиқлоли давлатӣ низоми давлатдориро танзиму таҳким бахшида, аз таҷрибаи ғанӣ, таърихию қадимии мардуми сарбаланди худ истифода бурда, фаъолиятро баҳри обод гардонидани ин сарзамин ва зиндагии орому осудаи мардум ба роҳ мондааст. Таърих гувоҳ аст, ки миллати тоҷик ба гузаштаи пурифтихори худ арҷ мегузорад. Расму ойин ва анъанаҳои неки гузаштагонро эҳтиром, ҳифз ва гиромӣ дошта, талош меварзанд то онҳоро ба наслҳои оянда ба мерос гузорад. Вобаста ба ин зарурати баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон ба миён омад. Дар ин самт нақши Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз апрели соли 1997 «Дар бораи сиёсати ҳуқуқӣ ва тарбияи ҳуқуқии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 22 августи соли 1997 «Дар бораи баъзе чораҳои беҳтар намудани тарбияи ҳуқуқии шаҳрвандон ва кори ҳуқуқӣ дар ҷумҳурӣ» хеле назаррасанд ва натиҷаҳои дилхоҳро ба бор овардаанд.
Анъана ва ҷашну маросими миллӣ ҳамчун аркони муҳими таърихию фарҳанги миллат ба ҳисоб меравад. Ҷаҳонишавӣ боиси омехташавии арзишҳои таърихию фарҳангӣ, аз ҷумла, ҷашну маросими миллатҳо гардидааст ва дар ин масир халқҳои ҷаҳон талош менамоянд, ки ҷашну маросими миллии хешро дар шакли аслӣ ҳифз кунанд. Халқи тоҷик анъана ва ҷашну маросими аслии миллии худро ҳифз намуда, тақвият бахшида, дар замони соҳибистиқлолӣ бо асосҳои ҳуқуқию маъмурӣ мустаҳкам гардонид.
Мушоҳида ва таҳлили коршиносон нишон медод, ки солҳои қаблӣ дар баргузории ҷашну маросими шаҳрвандон унсурҳои бегона ба таъриху фарҳанги миллии халқи тоҷик дида мешуд. Бештари шаҳрвандон ҷашну маросимро бошукӯҳ ба роҳ монда, ба исрофкорӣ, харҷи аз ҳад зиёди пулию молӣ роҳ медоданд, ки ин амали онҳо ба ҷуз худнамоӣ ва худро дар ҷомеа аз дигарон боло ҳисобидану баланд гузоштан дигар чизе набуд. Ин амалашон дар аксари вақт боиси касодии буҷети оила, носозию нооромиҳо дар оила ва дар ин замина бад гаштан ва ё канда шудани муносибатҳои оилавӣ мегардид. Барои пешгирии чунин амалҳо зарурат пеш омад, ки дар мамлакат санади ҳуқуқие қабул карда шавад ва тамоми муносибатҳои соҳаро дар сатҳи қонун ба танзим дарорад. Баъди муҳокимарониҳои васеъ ва пешниҳодҳои бешумори шаҳрвандон 8 июни соли 2007 бо мақсад ҳимояи манфиатҳои иҷтимоӣ, мусоидат барои паст кардани сатҳи камбизоатӣ ва пешгирӣ аз таассубу хурофот Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» қабул гардид. Давлату Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳи қабулу дар амал татбиқ намудани қонунгузорӣ вазъи иқтисодиву иҷтимоӣ ва молиявии шаҳрвандонро тақвият бахшида, бадин васила ҷиҳати таъмини зиндагии арзандаи шаҳрвандон пайваста тадбирҳои судманд меандешад. Дастовардҳо ва натиҷаҳои амалии Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар самти батанзимдарории ҷашну маросими шаҳрвандон дар чаҳорчӯбаи муайян хеле зиёд мебошанд. Татбиқи самараноки Қонуни мазкур боло бурдани маълумотнокии шаҳрвандонро тақозо менамояд.
Мутахассисон бар он назаранд, ки шаҳрвандон аз сабаби маълумоти кофӣ надоштан оид ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» аксаран дар баргузории тӯйи домодию арӯсӣ бештар ба қонуншиканӣ роҳ медиҳанд. Тӯйи домодию арӯсӣ яке аз маъракаҳои бештар роиҷ дар байни аҳолӣ ба шумор меравад ва бояд дар доираи талаботи қонунгузорӣ ба роҳ монда шавад.
Асос ва заминаи давлати демокративу ҳуқуқбунёд ин дар доираи талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ амал кардан ва таъмини волоияти қонун мебошад. Бо назардошти ин, тақозо мегардад, ки ҳар як нафар барои ҳимояи манфиатҳои қонунӣ, паст кардани сатҳи камбизоатӣ ва гирифтани пеши роҳи исрофкорӣ дар амалӣ намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» беш аз ҳар вақти дигар саҳмгузор бошад.
Бо ташаббуси Ҷаноби Олӣ ва дастгирии мардуми Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» аз 8-июни соли 2007 қабул гардид.
Қонуни мазкур бо тақозои рушди ҷомеа анъана ва ҷашну маросимҳоро танзим намуда, ба ҳифзи арзишҳои асосии фарҳанги миллӣ ва эҳтиром ба суннатҳои мардумӣ ҳамзамон барои баланд бардоштани сатҳи иҷтимоию иқтисодии ҳаёти шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидааст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҷаноби Олӣ, мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар вохӯрӣ ба аҳли ҷамоатчиёни мамлакат оид ба “Танзими расму оинҳо ва анъанаву маросимҳои миллӣ” 24-уми майи соли 2007 иброз намуданд, ки то расму оин ва маросимҳои милливу динии худро то ба як низоми муайян надарорем ва хароҷоти беҳудаи мардумро аз байн набарем, ба қабулу татбиқи барномаҳои давлатӣ ва сарфи маблағҳои зиёд дар масъалаи паст кардани сатҳи камбизоатии аҳолӣ ба натиҷаҳои дилхоҳу назаррас ноил шуда наметавонем, ҳамзамон Пешвои миллат қайд намуданд, ки қисме аз мардуми мо бо сабабҳои зоҳирпарастии беасос ва дар иҷрои маросимҳо, маъракаҳо пойбанди таассуби хуруфот будани худ ва ба амалҳое даст мезананд, ки дар ягон гӯшаи дигари олам ба назар намерасад.
Бояд қайд намуд, ки то қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» дар баргузории ҷашну маросимҳо харҷу сарфи маблағҳои зиёд, куштани зиёди чорво роҳ дода мешуд, ки ҳамаи ин ба зиндагии мардум таъсири манфӣ расонида, боиси камбизоат гаштани мардум мегардид.
Салимов Саймуҳаммад мудири бахши дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳои МИҲД шаҳри Кӯлоб
